پیاوێک لە خەو هەستاو لەگەڵ هاوسەرەکەی دەستی بە خواردنی نانی بەیانی کرد پاشان چووە ژوورەکەی تا کلیلەکانی بەڕێت لەسەر مێزەكه بینی مێزەکەش و تەلەفزیۆنەکەش تۆزێکی زۆریان لەسەر بوو، چووە دەرەوە بێ ئەوەی کلیلەکانی بەرێت، بە خێزانەکەی وت: گیانەکەم کلیلەکانم لەسەر مێزەکەن بۆم بهێنە ئەویش چوو کلیلەکان بهێنێت بینی لەسەر ئەو مێزەی کە بە تۆز داپۆشرابوو بە پەنجەی دەست نووسراوە هاوسەرە ئازیزەکەم خۆشم ئەوێی! پاشان سەیری تەلەفزیۆنەکەی کرد بە هەمان شێوە لێی نووسرابوو خۆشم ئەوێی ئەی هاوبەشی ژیانم!

ئافرەتەکەش کلیلەکانی برد بۆ هاوسەرەکەی و زەردەخەنەیەکی بۆ کرد کە مانای ئەوە بوو پەیامەکەت گەیشت و گرنگی بە خاوێنی ماڵەکەمان دەدەم!!ئەوە نیشانەی هۆشیاری و ڕۆشنبیری پیاوەکە بوو کە بە شێوەیەکی ژیرانە توانی خێزانەکەی تێ بگەیەنێت بێ ئەوەی هەستی بریندار بکات ....خۆزگە چ پیاوانمان چ ژنانمان ئەو هەڵوێستەیان هەبووایە .

پياويك له‌يه‌كيك له‌ شه‌وه‌ تاريكه‌كاندا هه‌ستا چه‌ند ركاعه‌تيك شه‌ونويژى كرد !! بۆ به‌يانى ئه‌و رۆژه‌ زۆر هه‌ستى به‌ ئاسوده‌يى كرد له‌به‌رئه‌وه‌ بريارى دا هه‌موو شه‌ويك شه‌ونويژ بكات, به‌ڵام بۆ ڕۆژانى دواتر ئه‌و له‌زه‌ته‌ خۆشه‌ى نه‌ما, زۆر بێتاقه‌ت بوو تاكو پرسيارى له‌ زانايه‌ك كرد, زاناكه‌ش وه‌ڵامێكى زۆر جوانى دايه‌وه‌.. فه‌رمووى : تۆ يه‌كه‌م شه‌و ته‌نها بۆ خوا نوێژت كرد به‌ڵام شه‌وه‌كانى تر بۆ له‌زه‌ت وه‌رگرتن, با ئاگامان له‌ نيه‌ته‌كانمان بێت قال رسول الله ( صلى الله عليه وسلم) : انما الاعمال بالنيات و انما لكل امرء ما نوى)
 

خه‌ریك بوو ئه‌چووم بۆ ده‌وام مۆبایله‌كه‌م زه نگی لێ دا ،، كه‌ وه‌ڵامم دایه‌وه‌ ووتم فه‌رموو ؟
کەس قسەی نەئەکرد و به‌س فووی ئه‌كرد...!
ووتم: " ئه‌گه‌ر ئه‌ته‌وێ رابوێری یه‌كجار فوو بكه‌ ،، ئه‌گه‌ریش ئه‌ته‌وێ یه‌كتر بناسین دوو فوو بكه..!"
دوو فووی كرد..
ووتم: "ئه‌گه‌ر جوانی دوو فوو بكه ،، ئه‌گه‌ر ناشرینی یه‌ك فوو بكه.."
... ... دوو فووی كرد..
ووتم: "ئه‌گه‌ر ئه‌ته‌وێ موعید دابنێین دوو فوو بكه ،، ئه‌گه‌ر نا یه‌ك فوو بكه.."
دوو فووی كرد..
وتم: " باشه‌ سه‌عات ٥ی ئێواره‌ له‌ فڵان شوێن یه‌كتر ئه‌بینین،، ئه‌گه‌ر ڕازیت دوو فوو بكه‌ ئه‌گه‌ر نا یه‌كجار فوو بكه...
دوو فووی كرد..
خواحافیزیم كردو به‌ خۆشحاڵیه‌وه‌ مۆبایلم داخست.. ئێواره‌ خۆم جوان گۆڕی و بۆنێكی خۆشم لێداو فكرم هه‌ر لای موعیده‌كه‌م بوو... كه‌ ویستم له‌ ماڵ ده‌رچم به‌ ماڵه‌وه‌م ووت ئیشێكی به‌په‌له‌ هاتۆته‌ پێش ئه‌بێ بڕۆم..!

خیزانه‌كه‌م ووتی: " ئه‌گه‌ر ئێواره‌ بۆ نان خواردن یەیتەوە دوو فوو بكه‌،، ئه‌گه‌ر نا یه‌ك فوو بكه...!
 

سه‌رگوزشته‌ی کچه‌که‌ی کافرۆش، له‌زاری برازاکه‌یه‌وه‌. کێیە و كێ ڕفاندی؟

كیژەكەی كافرۆش"خەجیج" مۆنالیزای كورد، بەهۆی جوانییەكەی ئەفسەرێكی ئینگلیز لە هەولێر دەیڕفێنی و دەیبا بۆ بەریتانیا

(خەجیج جومعە مەولود شكاك) كە لەناو كوردان بە كیژەكەی كافرۆش ناسراوە، ساڵی 1934 لەو كاتەی كە تەمەنی لە كچێكی دوانزە ساڵیدا بەولاوە زیاتر نەبوو لە رێگای گەڕانەوەی بۆ ماڵەوە لە نزیك تەكیەی شێخ عەبدولكەریم لە شاری هەولێر، لە لایەن ئەفسەرێكی باڵای سوپای ئینگلیز كە ئەوكاتە ئێراق لە ژێر فەرمانڕەوایەتی ئەوان دادەبێت، لە دوای چەند جارێك خوازبێنیكردن و وەرنەگرتنەوەی وەڵامێكی ئەرێنی لە لایەن باوكییەوە، لە رێگای گەڕانەوەی و جێهێشتنی دوكانی كافرۆشی باوكی بە چەند خولەكێك، دەڕفێنرێت. بە چەند مانگێكیش دوای رفاندنەكەی، باوكی خەجیج "كچی كافرۆش" پاش تۆماركردنی داواكەی لەلایەن بنكەی پۆلیسی جولەكەكان لە گەڕەكی تەعجیل ئاگادار دەكرێتەوە كە كچەكەی لە وڵاتی بەریتانیایە.
شێرزاد محەمەد، برازاكەی خەجیج درێژە بە قسەكانی دەدا و دەڵێ "باوكی خەجیج كە دەكاتە باپیرەی من، هەم سەركردەیەكی سەربازی و هەم هەڤاڵ و دۆستی سمایل ئاغا "سمكۆی شكاك"بووە، لە دوای بە ناهەق كوشتنی سمایل ئاغا لە لایەن رژێمی شاهەنشایی ئێران لە ساڵی1930 بە نائومێدی باروبنەی تێكدەنێ و ساڵی 1934 گوندی "گەنگەچین" لە رۆژهەڵاتی كوردستان جێدێڵێت و خۆی و كچ و كوڕە جمكەكەی "خەجیج و محەمەد" لەگەڵ دوو كچی سمكۆی شكاك "سافیە و سورمێ" لە هەولێر دەگیرسێنەوە.

كوڕە براكەی كچی كافرۆش دەڵێ، ئەو چی لە باوكی گوێ لێبووە ئەوەش بۆ ئێمە دەگێڕێتەوە "باپیرم لە ساڵی 1934 بە پەناهەندەیی كەوتە ئێراق و لە شاری هەولێر گیرسایەوە، ئەو كاتە خەجیجی پوورم و براكەی كە باوكی منە هەردووكیان تەمەنیان دوانزە ساڵ بوو، چونكە جمكبوون و لە ساڵی1922 لە دایكببوون، جگە لەم دووانەش باپیرم هیچ منداڵێكی دیكەی نەبووە".
ئەو برازایەی خەجیج دەڵێ، داپیرەم كە دەكاتە دایكی كچی كافرۆش بە بنەچە رووسی بووە، باپیرم لە دوای ژیانی هاوسەرێتیان ناوەكەی كردبووە "مەنیج" كە وەكو باوكم دەیگێڕایەوە ژنێكی باڵابەرزی پرچ زەردی چاوشینی سوروسپی و جوان بووە، بەڵام باپیرم ئەوی بەو نیازە لە گەنگەچین جێهێشتبوو كە لە هەولێر جێگیربێت و پاشان بگەڕێتەوە و ئەویش بهێنێتەوە لای خۆی، بەڵام دوای دوو مانگ لە هاتنیان بۆ هەولێر لە ساڵی1934 باپیرم بە نیازی هێنانی ئەویش بۆ هەولێر سەر لە گوندەكەی دەداتەوە، بەڵام داپیرەم نائومێدببوو گەڕابۆوە رووسیا".
شێرزاد دەگەڕێتەوە سەرباسی پوورەكەی و هۆكاری ناونانەكەی بە كچی كافرۆش زیاتر رووندەكاتەوە و دەڵێ، لەبەر ئەوەش بە كچی كافرۆش ناسرابوو "باپیرم كە هاتە هەولێر هیچ كارێكی نەدەزانی و كەسیشی نەدەناسی، بۆیە دوكانێكی لە نزیك سینەما حەمرا بە كرێ گرتوو كای دەفرۆشت، لەپاڵ كافرۆشییەكەی قەسپی حەشرەیشی دانابوو، بۆیە ئەو خۆشناوانەی لە گوندەكانی سەرەوە ترێ و میوەیان دەهێنایە ناوشاری هەولێر هەموویان كایان بۆ وڵاغەكانیان لە جومعە كافرۆشی باپیرم دەكڕی". هەرئەمەش دەبێتە هۆكاری ئەوەی كە خەجیجی كچی بەو ناوە بناسرێتەوە.
شێرزادی تەمەن پەنجا ساڵە كە تاقە یادگاری بنەماڵەی كچی كافرۆشە لە هەولێر، لەسەر قسەكانی بەردەوام دەبێ و لە باوكیەوە دەگێڕێتەوە و باسی ئەو رۆژە دەكات كە خەجیجی پووری دەڕفێنن "باپیرم خانووێكی لە حەساری ماڵی شێخ عەبدولكەریم لە نزیك گۆڕستانی شێخ ئۆمەر بەكرێ گرتبوو، بەیانییەك دوای نانخوادن، دوای ئەوەی باپیرم دەچێت بۆ دوكان، ئەوانیش هیچ خزم و كەسێكیان نەبوو لە هەولێر، وەكو زۆربەی رۆژەكانی دیكە پوورم بە باوكم دەڵێ "بابچینە دوكانی باوكم، دەچنە دوكانی باپیرم و ماوەیەك دادەنیشن و هەندێ قەسپ دەخۆن، پاشان پوورم دەڵێ، من دەچمەوە ماڵ و نانی نیوەڕۆ حازر دەكەم. باپیریشم دەڵێ تۆ بڕۆوە ماڵ و محەمەد با لە دوكان بێت من لەگەڵ خۆم دەیهێنمەوە".
شێرزاد دەڵێ "خەجیجە شكاكی پوورم لە ڕێگای گەڕانەوەی بۆ ماڵ، بەر لەوەی بگاتە تەكیەی شێخ عەبدولكەریم بە گوتەی ئەوانەی كە بینیبویان سەیارەیەكی پڕ لە چەكداری ئینگلیز پێشی لێدەگرن و بە پاڵ دەیهاوێنە ناو ئۆتۆمبێلەكە و دەیڕفێنن، یەكێ لەو كەسانەش كە رووداوەكە بە چاوی خۆی دەبینێ باپیرم دەناسێ و یەكڕاست دێتە دوكان و بە باپیرم دەڵێ ئینگلیز كچەكەیان رفاندی. پاش گەڕان و سوڕانێكی زۆر، توركمانەكانی سەر قەڵات كە دەبینن جومعە كافرۆشی باپیرم بێكەسە لە هەولێر ئامۆژگاری دەكەن بچێتە بنكەی پۆلیسی جولەكەكان لە گەڕەكی تەعجیل و داوایەك لەسەر رفێنەرانی كچەكەی تۆماربكات، دوای سێ مانگ لە هات و چوون بنكە پۆلیسییەكەی تەعجیل باپیرم ئاگادار دەكەنەوە كە خەجیجی پوورم لە ئێراق نەماوە و بردوویانە بۆ بەریتانیا".
خەجیجی كچی كافرۆش لە تەمەنی دوانزە ساڵی دەڕفێنرێت و لە ساڵی 1936 دوای دووساڵ لە ڕفاندنی وێنەكەی بە ناوی كچی كافرۆش بە هەموو كوردستان بڵاودەكرێتەوە.
شێرزاد محەمەد لە وەسفی خو و خەسڵەتەكانی خەجیجە شكاكی پووری دا، دەڵێ "ئەوەی كە لە باوكم گوێ لێبووە، ئەو زۆری كەیف بە جلوبەرگی ژنانەی شكاكی هاتووە، بەردەوام فیستان و كراسی لەبەر كردووە و زۆربەی كراسەكانیشی سووربووە، چونكە زۆری حەز بە رەنگی سوور كردووە، قایشی زێڕیشی لەسەر كراس بەستاوە و باپیرم لەبەر خۆشەویستی زۆری بۆی كڕیوە". ئەو خواردنانەشی كەوا كچی كافرۆش حەزی پێكردووە، وەكو شێرزاد لە باوكیەوە دەگێڕێتەوە "كچی كافرۆش زۆری حەز لە دوو جۆرە خواردن بووە، كە یەكێكیان كفتەی حەجەمی و ئەوەی دیكەش "گردۆر" بووە كە جۆرە خواردنێكی شكاكانە و تێكەڵەیەكە لە برنج و ماست و گۆشت و هەمووی بەیەكەوە دەكوڵێنرێت".
شێرزاد ئەوەشی گوت، كە بەرپرسەكەی ئینگلیز بەر لەڕفاندنی كچی كافرۆش چەند جارێك خوازبێنی لە باپیری كردووە و ئامادەیی خۆشی دەربڕیوە كە هەرچەندەی ئەوان داوابكەن لە لیرەی رەشادی و ماڵی دنیا، ئەو بۆیان جێبەجێبكات، بەڵام هەموو جارێك جومعە كافرۆشی باوكی دەڵێ ئێمە پەناهەندەین لێرە و شەڕەفی خۆمان بۆ ماڵی دنیا نافرۆشین.
كە كچەكەشی دەڕفێنن، وەكو شێرزاد دەیگێڕێتەوە "باوكی لە داخی ئەوەی بەرپرسێكی گەورەی سمكۆ شكاك بووە و لە هەولێر پیشەی بوو بە كافرۆشی، هەروا لە غەریبی كچەكەشی شونبزردەبێت و دەڕفێنرێت، هەردوو چاوەكانی كوێر دەبێت".
بە گوتەی ئەو برازایەی كچی كافرۆش، لە دوای پێنج ساڵ بەسەر رفاندنی كچەكەی جومعەی باوكی كۆچی دوایی دەكات و لەسەر وەسیەتی خۆشی لەسەر مەیدان لە شەقڵاوە دەنێژرێت.
ئەو دووبارەی دەكاتەوە و دەڵێ "ئەو قسانەم هەمووی بە منداڵی لە باوكم گوێ لێبووە كە برا تاقانەی پوورم بووە، ئەو چۆنی بۆ گوتومە منیش ئەوە بۆ ئێوە دەگێڕمەوە".
بۆ سەلماندنی هەموو ئەو چیرۆكانەی كە شێرزاد لە بارەی باپیرەی كە یەكێ لە سەركردەكان و هەڤاڵی سمكۆی شكاك بووە هەروەها پووری كە لەناو كورد بە كچی كافرۆش ناسراوە، ئەوەش دەكاتە بەڵگە كە بۆخۆشی وێنەیەكی كچی كافرۆشی لابووە "وێنەكە رەش و سپی بوو، پوورم و باوكم و باپیرم بەیەكەوە گرتبوویان، باپیرم لە ناوەڕاستی هەردووكیان وەستابوو و دەستی خستبووە سەرشانیان". وێنەكەش هەمان ئەو وێنەی كچی كافرۆش بووە كە بڵاوكراوەتەوە.

تێبینی: له‌ڕاپه‌ڕینی کوردستانه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌

http://www.penusakan.com سه رچاوه:

بلام له سه ر ئه م لا په ره ئاوا نوسراوه که به زمانی فرانسیه و فارسیه که شی له خواره وه هه یه! وه ک ده لی ئه وه ئه فسانه یه......

http://www.mafhoum.com/press10/310C35.htm

diterranée / Bent Al Maiidi, la Mona Lisa du Moyen-Orient

par Yahia Al Bitat

 

L’art fournit aussi ses icônes. Elles sont dédiées à la beauté et ont un pouvoir unificateur, comme en témoigne ce tableau populaire en Irak et au Moyen-Orient qui draine une somme d’histoires populaires sur fond de colonisation et d’insoumission, dont l’écho va de la Géorgie jusqu’au Maroc. Voici le tableau présenté par Yahia Al Bitat dans un article publié par la revue Dubai Al-Thaqafiya (Le Dubaï culturel) dans sa livraison du mois d’octobre.
Article choisi et traduit par Jalel El Gharbi.

Des années trente aux années soixante-dix, le tableau de Bent Al Maiidi a charmé l’imaginaire des Irakiens qui l’accrochaient dans leurs salons à côté de la photo du maître du céans, ou celle du roi Ghazi, le second roi, ou encore celle de ses successeurs. La miss trônait sans concurrente. Les plus aisés parmi les Irakiens encadraient et plaçaient sa photo de façon à ce qu’en entrant ou en sortant de la maison, elle soit perçue sous son meilleur angle.

Propriétaires de cafés, chauffeurs de bus, marchands dans leurs échoppes, propriétaires de bains maures, masseurs, coiffeurs, joailliers s’ingéniaient à trouver à Bent Al Maiidi l’endroit idoine. Ils tiraient fierté à exposer aux regards de leurs clients le symbole de la criante et triste beauté irakienne. Ils admiraient tous les traits de la petite dame portant son regard innocent et rêveur sur un coin du tableau et évitant de regarder le spectateur dans les yeux.
Les traits de la jeune femme suggèrent une douce opulence, une richesse arrogante. Elle a à peine la vingtaine. Trois beaux colliers rutilent à son cou. Le premier est fait de petites perles constituant cinq anneaux d’une blancheur en harmonie avec la douce clarté de sa peau. Le deuxième est en grosses perles. Quant au troisième, il est en or et comporte au milieu un pendentif où s’épanouissent des compositions florales en dentelle d’un rose clair et qui s’enroulent savamment sur une figure rayonnante faite de petites perles. Le tout reposant sur une tresse de livres en or pur disposée en turban arabe. Tous ces détails surprenants s’enfoncent dans les touffes de ses cheveux bruns moutonnant lourdement sur ses épaules pour couvrir une partie de son vêtement rouge serti de pièces éclatantes.
Parler de Bent Al Maiidi est une bonne façon d’engager une discussion. Parler de sa beauté et de son étrange histoire est un thème tout trouvé lorsqu’on n’a rien à se dire.
Chanteurs populaires et dramaturges se sont inspiré de sa beauté et de ses tristes histoires dans des œuvres qui ont remporté un franc succès, telle la chanson de Issa Bader, le chanteur populaire bahreïni : « Bent Al Maiidi est partie au Qatar pour quatre mois, et moi je ne le savais pas ». Le dramaturge irakien Mohsen Azaoui a monté une pièce inspirée de la légende de Bent Al Maiidi. Dans le Sud de l’Irak, on l’appelle Leyla Al Maiidia, certains soutiennent que c’est Fatma ou Jamila Maiidia. Mais le prénom, objet de controverse, peut disparaître et l’on se contente du nom Bent Al Maiidi. Au Nord du pays, elle porte deux noms : les Kurdes l’appellent Kigi Kavroch alors que les Turkmènes la nomment Smanji Fizi, c’est-à-dire « fille d’ouvrier » ou « fille de marchand de figues ».
La question qui se pose avec acuité est celle de la vérité de ce tableau. Qui représente-t-il ? Est-ce une jeune arabe de la région d’Al Ahwar du sud irakien ? Ou une jeune fille Turkmène d’une famille pauvre ? Ou encore une Kurde, fille d’un marchand de foin kurde ?
Nul ne peut être catégorique concernant ce tableau car ceux qui s’y intéresse se l’approprie systématiquement. Nous n’avons qu’à reprendre ces histoires qui circulent depuis de longues années, de bouche en bouche, dans les diffèrentes régions de l’Irak.
La version du Sud soutient que Bent Al Maiidi est une jeune fille du district d’Al Ahwar nommée Jamila et né en 1904 dans la province de Al Amara (l’actuelle département de Missan). Une version secondaire affirme que c’est la fille d’un petit fellah alors qu’une troisième soutient que c’est la fille d’un de ces éleveurs de buffles qu’on nomme Maâden.
L’histoire raconte que dans les années 1920, un officier anglais qui faisait partie de la campagne britannique en Irak avait aperçu, au gré d’un pur hasard, cette femme dont la beauté l’éblouit et dont il tomba amoureux. Il s’enquit de sa famille et envoya des proches demander sa main. Devant le refus catégorique de la famille, ce militaire envoya les notables de la ville d’Al Amara demander la main de la belle mais le père et toute la tribu opposèrent un refus ferme au désir de cet occupant britannique.
Un des oncles de la jeune fille protesta avec virulence : « Occuper l’Irak ne leur a pas suffi. Il faut encore qu’ils épousent nos filles. » L’histoire prend des accents dramatiques lorsque l’officier prit une grave résolution : enlever Bent Al Maiidi et partir avec elle en Grande Bretagne. Ce qu’il réalisa à bord d’un avion militaire. Il l’épousa et ils eurent un garçon. L’histoire éclate ensuite en diverses versions ayant toutes une fin tragique. On apprend que cet officier était marié et que son épouse britannique voulant se venger de la jeune irakienne, entreprit de tuer le nouveau-né d’une manière atroce. Bent Al Maiidi en devint folle : elle tua l’officier et sa femme et prit la fuite allant de pays en pays jusqu’à son village.
On raconte encore qu’elle refusa d’épouser l’officier, qu’elle s’enfuit de l’avion et trouva refuge dans l’arrière-pays d’Al Ahwar y menant la vie primitive des pêcheurs. C’est alors que le militaire britannique peignit ce formidable portrait pour dire tout son amour pour la belle qui l’avait refusé.
Les détails du récit turkmène venant de la septentrionale Kirkuk ne diffèrent pas beaucoup de l’histoire de la méridionale Al Amara. C’est l’histoire d’une jeune fille descendant d’une famille turkmène pauvre. Son père était un marchand de foin (Smanji), vivant dans la cité historique de Mahala (aujourd’hui Qalaa). Un jour que la jeune fille balayait devant le seuil de la maison, un groupe d’officiers anglais passa. L’un d’eux fut ébloui par sa beauté. Il vint demander sa main en compagnie des notables et des gens influents de la ville. Et devant le refus qu’opposa la famille pour différence de religion, l’officier se déclara disposé à embrasser l’islam. Après plusieurs tentatives qui se sont toutes soldés par un échec, l’officier exerça toutes sortes de pression sur la famille et finit par avoir la main de la fille. Après quoi, ils quittèrent Arbil pour Londres où ils vécurent heureux. L’officier fit faire le portrait de sa femme et l’offrit à sa famille en Irak pour la consoler de la séparation. Une société britannique l’imprima et la distribua à Arbil, la ville natale de la jeune dame. La photo se répandit ainsi dans tout le pays.
Selon une autre version, la famille de la jeune fille l’aurait soustraite aux regards. Elle aurait été obligée de résider, sous haute surveillance, chez des parents en attendant le départ de l’officier qui trouva sa consolation en peignant ce portrait saisissant.
Dans les années 1960, une chanson turkmène de Mohamed Ahmed Arbili célébrait le modèle de ce portrait « la fille du marchand de foin, âgée de 14 ans. »
Les Kurdes irakiens ont leur propre version. Ils appellent la jeune fille Kigi Kavroch (la belle fille). Sa photo est dans toutes les maisons kurdes. Elle est même devenue un modèle de beauté, le comparant même de la beauté, puisqu’on dit « belle comme Kigi Kavroch ». Dans les années 1950, une chanson de Hassen Zirak célébrait son souvenir. La version kurde relate qu’un officier britannique fut saisi par la beauté de Kigi Kavroch qu’il enleva. Mais elle réussit à s’enfuir de l’avion refusant d’être prisonnière. Elle devint une légende kurde que les artistes se sont empressés de portraiturer.
Il paraît vraisemblable que le tableau, qu’il s’agisse de la version arabe, kurde ou turkmène, est l’œuvre d’un peintre occidental : sa composition, ses couleurs, la posture de la dame et les détails du tableau rejoignent le travail des artistes orientalistes qui ont traité de thèmes semblables au XVIIIème et au XIXème siècles. En outre, ni les traits ni les vêtements de la petite dame ne sont arabes. Selon le plasticien kurde, Azad Chawaki, elle serait de Géorgie.
Il convient de noter que l’intérêt populaire pour ce portrait et les histoires qu’on a tramées sur la jeune dame dépassent les frontières de l’Irak. On en trouve l’écho en Syrie, en Palestine, en Iran, en Turquie et dans certaines républiques de l’ex Union Soviétique, surtout en Géorgie. Ces échos vont très loin dans l’espace arabe : il m’est arrivé d’entendre dire qu’elle serait marocaine, originaire de Marrakech et que son vrai nom serait Fatma (ou Fatouma) la marocaine. La preuve en est qu’en Grande Syrie on la connaît sous ce nom.
Des artistes populaires de la plupart de ces pays se sont attelés à reproduire cette œuvre de sorte qu’il est difficile d’en déterminer le premier auteur. Mais quelle que soient l’appartenance de la jeune dame, l’attachement populaire, surtout en Irak et dans les pays limitrophes, les différentes légendes montrent un désir de compensation chez ces peuples, une forme de résistance culturelle et esthétique face au conquérant incarné par l’officier britannique. Ici le rôle de la victime est incarné par la jeune dame qui tantôt résiste, tantôt se soumet à son destin. Cette légende a permis à l’imaginaire populaire d’ajouter à chaque fois les péripéties qui lui conviennent pour conforter la culture du refus permanent de la conquête transformant en légende l’invincible jeune fille avec sa beauté criante et innocente.
La disparition de cette image après les années 1970 est l’indice du passage dans une nouvelle ère culturelle marquée du à la présence de la TV entrée dans les foyers des paysans et des ouvriers. Les appareils vidéo vinrent affirmer cette tendance à la supercherie de l’image vivante sans cesse reprise. D’autres moyens techniques, encore plus précis et moins chers permettent d’imprimer les images et offrent à chacun la possibilité de choisir celles qu’il préfère. En l’espace d’une génération, une nouvelle logique de l’image est née. De nouvelles légendes sont nées dont les héros sont des acteurs, des chanteurs et des stars connus de tous. La colonisation directe, elle aussi, a disparu et n’est plus qu’un lointain souvenir. Tout cela contraignit Bent Maiidi ou Kigi Kavroch à fermer sa fenêtre et à se retirer loin des gens et de leurs luttes, rejoignant ce qui s’apparente désormais au mythe.

Traduction de Jalel El Gharbi
(09/11/2007)

BabelMed

ranean / بنت آل Maiidi، مونالیزا در خاور میانه

یحیی آل Bitat

 

هنر همچنین آیکون آن را فراهم می کند. آنها اختصاص داده شده به زیبایی و قدرت واحد، به عنوان گواه این جدول محبوب در عراق و خاور میانه، که در پایین استعمار و سرکشی است، که انعکاسی از گرجستان تخلیه مقدار از داستان های محبوب به مراکش. در اینجا این است که تصویر ارائه شده توسط یحیی آل Bitat در مقاله چاپ شده در مجله آل Thaqafiya دبی (فرهنگی دبی) در موضوع خود را از ماه اکتبر است.
ماده انتخاب و ترجمه توسط Jalel ال غربی است.

سی سالگی در دهه هفتاد، تصویری از بنت آل Maiidi مفتون تخیل از عراقی ها که آویزان در اتاق نشیمن خود را در کنار عکس استاد از خانه، یا این که قاضی شاه، پادشاه دوم، و یا حتی که از جانشینان او. خانم نشسته بدون رقابت. ثروتمند در میان عراقی ها قرار می گیرد و قاب عکس او را به طوری که ورود و یا خروج از منزل، او را در بهترین نور دیده می شود.

قهوه مغازه داران، رانندگان اتوبوس، در مغازه های خود را تجار، صاحبان حمام مور، متصدیان، آرایشگری، زرگران کوشید تا پیدا کردن بنت آل Maiidi محل مناسب:. آنها افتخار در معرض چشم از مشتریان خود نمادی از گریه عراق و زیبایی غم انگیز صورت گرفت. تمام ویژگی های بانوی کوچک را تحسین می کردند با نگاه معصوم و رویایی در گوشه ای از میز و پرهیز از نگاه کردن در چشم بیننده است.
ویژگی های زن جوان نشان می دهد ناز و نعمت و نرم، غنی مغرور. او به ندرت بیست ساله. سه گردنبند زیبا سوسو زدن در گردن او. اولین بار است که از دانه تشکیل پنج حلقه در هماهنگی با نور شیرین از پوست خود به عنوان سفید ساخته شده است. دوم، مروارید بزرگ است. سوم، آن است که طلا و ویژگی های یک آویز در وسط که توری شکوفه گل و نور صورتی ماهرانه حلقه که در چهره بشاش ساخته شده از دانه است. در نوار کتاب از طلای خالص به صورت عمامه عربی است. تمام این جزئیات شگفت انگیز در حال غرق شدن به تافتز از موهای قهوه ای moutonnant به شدت بر روی شانه های خود را برای پوشش بخشی از مجموعه لباس قرمز خود را با تکه های درخشان.
صحبت کردن توسط بنت آل Maiidi یک راه خوب برای شروع بحث است. زیبایی خود صحبت می کنند و تاریخ عجیب و غریب آن است که موضوع همه چیز یافت، زمانی که یکی حرفی برای گفتن دارد.
خوانندگان محبوب و نمایشنامه نویسان و داستان غم انگیز خود را در آثاری که یک موفقیت بزرگ بود زیبایی آن الهام گرفته بود، به عنوان آهنگ از عیسی بادر، بحرین خواننده محبوب "خم آل بخش Maiidi در قطر به مدت چهار ماه و من نمی دانستم. " نمایشنامه نویس Azaoui محسن عراق یک بازی توسط افسانه بنت آل Maiidi و الهام گرفته است. در جنوب عراق است، به نام لیلا آل Maiidia، برخی استدلال می کنند که این فاطمه Maiidia یا جمیله. اما در ابتدا، بحث برانگیز است، و ممکن است به سادگی به نام بنت آل Maiidi ناپدید می شوند. در شمال، دو نام است: کردها Kigi Kavroch میخوانند، در حالی که ترکمنها تماس Smanji Fizi، که است که می گویند، "دختر کارگر" یا "دختر یک تاجر از انجیر است."
سوال این است که به ویژه حاد است که از حقیقت را در این جدول است. او چه کسی است؟ آیا این جوان عرب از آل Ahwar از جنوب عراق است؟ ترکمن یا دختر از یک خانواده فقیر؟ و یا یک کرد، دختر یونجه تاجر کردی؟
هیچکس را نمی توان قطعی در این جدول به عنوان کسانی که لازم را علاقه مند که به طور منظم است. ما فقط باید به این داستان ها در گردش را برای سالهای زیادی، از دهان به دهان، در نقاط مختلف عراق است.
نسخه ای که برای کمک به جنوب بنت آل Maiidi یک دختر در منطقه آل Ahwar به نام جمیله و در سال 1904 در استان Amara آل (در حال حاضر از گروه Missan) به دنیا آمد است. نسخه جزیی می گوید آن است که دختر fellah کوچک در حالی که ادعای سوم که او دختر یکی از این پرورش دهندگان بوفالو به نام Maaden.
داستان می رود که در 1920s، یک افسر انگلیسی که بخشی از مبارزات انتخاباتی بریتانیا در عراق بود، دیده می شود، با توجه به شانس خالص، زنی که زیبایی خیره شدن به او و او در عشق سقوط کرد. او از خانواده اش پرسید و بستگان فرستاده شده دست خود را بپرسید. برای امتناع قاطعانه از خانواده، ارتش ارسال برجسته شهر آل Amara دست زیبا بپرسید، اما پدر و قبیله مخالف امتناع شرکت به میل این اشغالگران انگلیسی.
یکی از عمو دختر به شدت اعتراض کردند: "به عراق به اندازه کافی نبوده است. آنها همچنین باید دختر ما ازدواج کند. "داستان تاثیر بسیار زیادی طول می کشد که افسر قطعنامه جدی گرفت: حذف بنت آل Maiidi و با او در انگلستان است. که او در هیئت مدیره هواپیما نظامی ساخته شده است. او ازدواج کرد و آنها صاحب یک پسر. داستان پس از آن می شکند و در نسخه های مختلف All پایان غم انگیز. آموختنی است که این افسر ازدواج کرده بود و انتقام همسرش بریتانیا، عراق جوان، متعهد به کشتن نوزاد در شیوه ای بی رحم. بنت آل Maiidi دیوانه شد: افسر و همسرش او را کشته است و از کشوری به کشور دیگر به روستای خود فرار.
گفته می شود او هنوز هم حاضر به ازدواج با افسر، او فرار کرد هواپیما و (در مناطق داخلی کشور از آل Ahwar وجود دارد که منجر به زندگی بدوی از ماهیگیران پناه) در دادگاه انقلاب این شهر برگزار شد. این که ارتش بریتانیا نقاشی این پرتره فوق العاده برای گفتن تمام عشق خود را برای زیبایی که بود رد شد.
جزئیات داستان ترکمن از کرکوک در شمال تفاوت چندانی از تاریخ در جنوب آل Amara. این داستان یک دختر از نسل یک خانواده فقیر از ترکمنستان است. پدر او تاجر یونجه (Smanji) بود، زندگی در شهر تاریخی از Mahala (اکنون Qalaa). یک روز دختر جارو آستان در مقابل، گروهی از افسران انگلیسی به تصویب رساند. یکی از آنها به زیبایی او خیره شد. او آمد تا از دست او را در این شرکت از افراد قابل توجه و موثر از این شهر است. و امتناع خانواده qu'opposa تفاوت مذهب، افسر اعلام کرد خود مایل به قبول اسلام است. پس از تلاش چند که همه در شکست به پایان رسید، افسر همه نوع فشار بر روی خانواده اعمال و به پایان می رسد تا با دست دختر. پس از آن، آنها را به قصد لندن ترک کرد و در آنجا اربیل خوشبختانه تا کنون بعد از. این افسر را پرتره همسر خود و ارائه آن را به خانواده اش در عراق را به آرامش پس از جدایی. یک شرکت انگلیسی به چاپ و توزیع شده در اربیل، زادگاه بانوی جوان. این عکس به خوبی در سراسر کشور گسترش یافته است.
با توجه به نسخه دیگری، خانواده دختر از نظر کم شده است. آن می شده اند مجبور به اقامت تحت موشکافی دقیق، با بستگان در انتظار خروج از افسر که آرامش در این نقاشی پرتره زنده در بر داشت.
در 1960s، آهنگ ترکمن محمد احمد مدل Arbili مشهور پرتره "هی دختر بازرگان، در سن 14. "
کردهای عراق در نسخه های خودشان دارند. آنها به دختر Kigi Kavroch (دختر زیبا) تصویر او در کردها هر خانه است. حتی تبدیل به یک مدل از زیبایی، نسبت به همان زیبایی است، چون آن را می گوید "زیبای عنوان Kigi Kavroch". در 1950s، آهنگ های حسن زیرک حافظه خود را جشن گرفتند. نسخه کردی این مربوط است که یک افسر بریتانیایی توسط زیبایی از Kigi Kavroch به او زده شد. اما او موفق به فرار از این هواپیما به دلیل خودداری از به دام افتادن. او یک افسانه است که هنرمندان کرد در به تصویر کشیدن شد.
به نظر می رسد احتمال وجود دارد که نقاشی، چه در عربی، کردی و یا ترکمن، کار یک نقاش غربی است: ترکیب، رنگ، وضعیت خانم و اطلاعات مربوط به جدول عضویت کار هنرمندان مستشرق که با موضوعات مشابه در قرون هجدهم و نوزدهم پرداخته است. علاوه بر این، نه و نه لباس بانوی کوچک عرب هستند. با توجه به هنرمند کرد، Chawaki آزاد، این امر می تواند گرجستان.
لازم به ذکر است که علاقه محبوب در این پرتره و داستان ما در بانوی جوان فراتر از مرزهای عراق مات. پیدا کردن اکو در سوریه، فلسطین، ایران، ترکیه و برخی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق، به ویژه در گرجستان است. این پژواک دور از رسیدن به در عرب: من اتفاق افتاد به گوش که او مراکشی، اهل مراکش که از نام واقعی خود را فاطمه (یا Fatouma) مراکش است. اثبات در سوریه بزرگ آن است که با این نام شناخته شده است.
هنرمندان فولکلور از بسیاری از این کشورها شروع به تولید کار پس از آن برای تعیین نویسنده اول دشوار است. اما عضویت در بانوی جوان، دلبستگی مردم، به ویژه در عراق و در کشورهای همسایه، از افسانه های مختلف نشان می دهد تمایل برای پرداخت غرامت در میان این مردم، یک نوع مقاومت در برابر تجسم فرهنگی و زیبایی شناختی فتح افسر انگلیسی. در اینجا نقش قربانی توسط بانوی جوان که گاهی اوقات مقاومت در برابر بازی، گاهی اوقات به سرنوشت خود تسلیم است. این افسانه را فعال کرده باشد تصور محبوب اضافه کردن هر بار اتفاقاتی که مناسب برای تقویت فرهنگ محرومیت از فتح دائمی تبدیل به یک افسانه از دختر شکست ناپذیر گریه با زیبایی اش و بی گناه است.
ناپدید شدن تصویر بعد از سال 1970 شاخص عبور از این مناطق را به عصر جدید فرهنگی مشخص شده با حضور از ورود تلویزیون به خانه های دهقانان و کارگران است. تجهیزات ویدئو تأیید این روند آمد به فریب تصویر زندگی که تا کنون گرفته شده است. فنی دیگر معنی می دهد، حتی دقیق تر و ارزان تر می تواند تصاویر و چاپ و ارائه همه این فرصت برای انتخاب کسانی که آنها ترجیح می دهند. در عرض یک نسل، یک منطق جدید تصویر در آن متولد شد. افسانه های جدید متولد می شوند که قهرمانان بازیگران، خوانندگان و ستاره ها شناخته شده هستند. استعمار مستقیم، بیش از حد، ناپدید شده است و دیگر حافظه های دور. همه مجبور بنت Maiidi یا Kigi Kavroch بستن پنجره را برداشت و به دور از مردم و مبارزات آنها، پیوستن به آنچه در حال حاضر آشکار به اسطوره است.

ترجمه از ال Jalel غربی
(09/11/2007)

Babelmed

کچێکی گەنج لە قاوەخانەیه‌کدا دانیشت لە چاوەڕوانی ده‌ستگیرانه‌که‌ی,,,کە ڕێکەوتبوو لەگەڵیدا کە بیبینێت دوای تەواو بوونی کار,, چاوی گێڕا وە سەیری شوێنێکی کرد

گەنجێکی بینی سەیری دەکات و زەردەخەنە دەکات هیچ گرنگییەکی پێنەدا,,

دوای چەند خولەکێک بەدزییەوە بەلاچاوێک سەیرێکی کرد بۆ شوێنی دانیشتنی کوڕە گەنجەکە بینی هێشتا سەیری دەکات و بەهەمان شێوەش زەردەخەنه دەکات!!!

زۆر بێزار بوو وە کاتێ ده‌ستگیرانه‌که‌ی هات پێی وت ده‌ستگیرانه‌که‌ی هەستایەوە و ڕۆشت ڕووەو گەنجەکە بۆکسێکی لێدا کەوتە سەر زەوی!!!کچە گەنجەکە سەیری کرد بەسەرسامییەوە بۆ پیاوەتی ده‌ستگیرانه‌که‌ی و پارێزگاری کردنی لێی وە دەستبەجێ چونە دەرەوە لە قاوەخانەکە دوای کەمێک گەنجەکە بەهۆی یارمەتی خزمەتکارەکەوە هەستایەوە وە چاویلکە ڕەشەکەی کردەچاوی وە گۆچانەکەی بەرزکردەوە بۆئەوەی هەست بە ڕێگەکەی بکات بۆ دەرەوەی قاوەخانەکە ئــــــــــای ! پەلە کردن چیمان لێدەکات کابرای داماو نابینا بوو!!

کچێکی گەنج لە قاوەخانەیه‌کدا دانیشت لە چاوەڕوانی ده‌ستگیرانه‌که‌ی,,,کە ڕێکەوتبوو لەگەڵیدا کە بیبینێت دوای تەواو بوونی کار,, چاوی گێڕا وە سەیری شوێنێکی کرد

گەنجێکی بینی سەیری دەکات و زەردەخەنە دەکات هیچ گرنگییەکی پێنەدا,,

دوای چەند خولەکێک بەدزییەوە بەلاچاوێک سەیرێکی کرد بۆ شوێنی دانیشتنی کوڕە گەنجەکە بینی هێشتا سەیری دەکات و بەهەمان شێوەش زەردەخەنه دەکات!!!

زۆر بێزار بوو وە کاتێ ده‌ستگیرانه‌که‌ی هات پێی وت ده‌ستگیرانه‌که‌ی هەستایەوە و ڕۆشت ڕووەو گەنجەکە بۆکسێکی لێدا کەوتە سەر زەوی!!!کچە گەنجەکە سەیری کرد بەسەرسامییەوە بۆ پیاوەتی ده‌ستگیرانه‌که‌ی و پارێزگاری کردنی لێی وە دەستبەجێ چونە دەرەوە لە قاوەخانەکە دوای کەمێک گەنجەکە بەهۆی یارمەتی خزمەتکارەکەوە هەستایەوە وە چاویلکە ڕەشەکەی کردەچاوی وە گۆچانەکەی بەرزکردەوە بۆئەوەی هەست بە ڕێگەکەی بکات بۆ دەرەوەی قاوەخانەکە ئــــــــــای ! پەلە کردن چیمان لێدەکات کابرای داماو نابینا بوو!!

وه‌ڵامێكی موسته‌حه‌ق..!!
كه‌سێك ده‌چێته‌ شوێنێكی‌ دوور بوَخوێندن وماوه‌یه‌كی‌ زوَر له‌وشوێنه‌ ده‌مێنێته‌وه‌، دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بوَناو خێزانه‌كه‌ی‌ داوایان لێكرد كه‌ ماموَستایه‌كی‌ ئایینی‌ بوَبێنن بوَ ئه‌وه‌ی‌ وه‌ڵامی‌ ئه‌و سێ پرسیاره‌ی‌ بداته‌وه‌ كه‌ له‌ مێشكیدا گه‌ڵاڵه‌ بووه‌.. ماموَستایه‌كیان بوَ دوَزییه‌وه‌و هێنایان تا وه‌ڵامی پر...سیاره‌كانی بداته‌وه‌... ئه‌م گفتوگوَیه‌ له‌نێوانیاندا روویدا:
قوتابییه‌كه‌: توَكێیت؟ ئایا ده‌توانیت وه‌ڵامی‌ هه‌رسێ پرسیاره‌كه‌ی‌ من بده‌یته‌وه‌؟
ماموَستاكه‌: من به‌نده‌یه‌كم له‌ به‌نده‌كانی‌ خودا، په‌شتیوانی خودا وه‌ڵامی‌ پرسیاره‌كانت ده‌ده‌مه‌وه‌.
قوتابییه‌كه‌: توَ دڵنیای‌ كه‌ ده‌توانی‌ وه‌ڵامم بده‌یته‌وه‌؟! چونكه‌ من ئه‌و پرسیارانه‌م له‌ زوَر له‌زاناو شاره‌زایان كردووه‌ نه‌یان توانیوه‌ وه‌ڵامم بدنه‌وه‌.
ماموَستاكه‌: هه‌موو هه‌وڵی‌ خوَم ده‌ده‌م تا وه‌ڵامت بده‌مه‌وه‌ به‌ پشتیوانی‌ خوا.
قوتابییه‌كه‌: سێ‌ پرسیارم هه‌یه‌:
1- ئایا خوا هه‌یه‌؟ ئه‌گه‌ر هه‌یه‌ كوانێ‌ نیشانم بده‌؟
2- قه‌زاوقه‌ده‌ر چییه‌؟
3- ئه‌گه‌ر شه‌یتان له‌ ئاگر دروست كرابێ‌، كه‌واته‌ ئاگر كاری‌ تێناكات وئازاری ناگات، كه‌واته‌ بوَچی‌ روَژی‌ دوایی‌ ده‌خرێته‌ ناو ئاگر كه‌ هیچ كار ناكاته‌ سه‌ری‌..؟
ماموَستاكه‌: زلله‌یه‌كی‌ زوَر به‌ هێزی‌ له‌ قوتابیه‌كه‌ دا.
قوتابییه‌كه‌: به‌ ئازاره‌وه‌ پێی گوت: بوَچی‌ ئه‌و زلله‌یه‌ت لێدام؟ بوَچی‌ لێم توڕه‌ بوویت؟..
ماموَستاكه‌زۆر به‌ هێمنی وه‌ڵامی‌ دایه‌وه‌: نا من توڕه‌ نه‌بووم .. به‌ڵكو ئه‌م زلله‌یه‌ وه‌ڵامی‌ هه‌ر سێ‌ پرسیاره‌كه‌ت بوون!!.
قوتابییه‌كه‌: به‌ڵام من هیچ تێنه‌گه‌یشتم!
ماموَستاكه‌: هه‌ستت به‌ چی‌ كرد كه‌ ئه‌و زلله‌یه‌م لێ دایت؟
قوتابییه‌كه‌: بێگومان به‌ ئازار.
ماموَستاكه‌: (ئایا پێت وایه‌ ئازار بوونی‌ هه‌بێ)؟
قوتابییه‌كه‌: به‌ڵێ‌.
ماموَستاكه‌: كوا شێوه‌كه‌یم پێ‌ نیشان بده‌؟
قوتابییه‌كه‌: ناتوانم!
ماموَستاكه‌: ئه‌وه‌ وه‌ڵامی‌ پرسیاری‌ یه‌كه‌مت بوو, هه‌موومان هه‌ست به‌ بوونی‌ خودا ده‌كه‌ین، به‌ڵام ناتوانین بیبینین...
پاشان پێی گوت:ئایا دوێنێ‌ توَ ده‌تزانی‌ كه‌ ئه‌مڕوَ من ئه‌و زلله‌یه‌ت لێده‌ده‌م؟
قوتابییه‌كه‌: نا.
ماموَستاكه‌: ئایا به‌خه‌یاڵیشت دا ده‌هات كه‌ ئه‌و زلله‌یه‌ت لێ بده‌م؟
قوتابییه‌كه‌: نا.
ماموَستاكه‌: ئه‌وه‌ش قه‌زاو قه‌ده‌ره‌.
پاشان گوتی‌: ئه‌و ده‌سته‌م.. كه‌ زلله‌م پێ‌ لێ دایت..له‌چی‌ دروست كراوه‌؟
قوتابییه‌كه‌: له‌ قوڕ.
ماموَستاكه‌: ئه‌ی‌ ده‌موچاوی‌ توَ له‌ چی‌ دروست كراوه‌؟
قوتابیه‌كه‌: ئه‌ویش له‌ قوڕ.
ماموَستاكه‌: هه‌ستت به‌چی‌ كرد كه‌ ئه‌و زلله‌یه‌م لێت دا؟
قوتابییه‌كه‌: وه‌ك وتم به‌ ئازار.
ماموَستاكه‌: زۆر راسته‌ ...هه‌رچه‌نده‌ شه‌یتان له‌ ئاگر دروست كراوه‌.. به‌ڵام ئاگر ده‌بێته‌وه‌
به‌ شوێنێكی‌ به‌ ئازار بوَ ئه‌و.
.تێبينی :
مافی بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌م چیرۆكانه‌ بۆ هه‌موو به‌ڕێزێكه‌ به‌تایبه‌ت بۆكه‌سێك كه‌ په‌روه‌رده‌ی خودی خۆی پێ ئه‌كات..!

ئەگێڕنەوە: لەكۆندا پاشای وڵاتێك نەخۆشیەكی ترسناكی گرت، پزیشك و حەكیمان لێی كۆبوونەوە و ویستیان چارەسەری بكەن، بەڵام هەموو سەرسام بوون و هیچیان بۆ نەكرا.
یەكێك لە پزیشكەكان وتی: بگەڕێن، كراسی مرۆڤێكی دڵخۆش و ئاسوودە بهێنن و بیدەن بەسەروچاوی پاشادا چاك دەبێتەوە. پاشا راكەی پەسەند كرد و وەزیر و پیاوەكانی كەوتنە گەڕان بە دوای كراسی ئاسوودەیدا، زۆر گەڕان، ماندووبوون، بەڵام هیچیان دەست نەكەوت.
رۆژێكیان بەلای دەوارێكدا رۆیشتن، دەنگێك هاتە گوێیان، دەیووت:(زۆر سوپاس بۆ تۆ خوایە، رازیم بەوەی ئەمڕۆ پەیدامكرد و ئەوا خواردم، باوەڕناكەم كەس هەبێ‌ هێندەی من دڵخۆش و ئاسوودەبێ.) لەم كاتەدا هەموو خۆشیان پێكەوت ئەوا ئەو كەسەیان دەست كەوت كەپاشا داوای كراسەكەی دەكرد. كە چوونە ژوورەوە بینیان پیرەمێردێكی ریش سپی لاوازی دەم بەخەندەیە، بەڵام كراسی لەبەردا نیە! هەربۆیە زانایەك ئەڵێ‌: ئاسوودەیی و دڵخۆشی و سەكینەت لەهەژاریەكی دەم بەخەندەدایە نەك لەدەوڵەمەندیەكی پڕ لەكێشە .
 

ئارەق خۆر و موسوڵمان

ئاره‌ق خۆرێك له‌ موسلمانيكى پرسى : ئایا من خراپ ئه‌که‌م که‌ خورما و ترێ بخۆم ؟؟
موسوڵمانه‌كه‌ : نه‌خێڕ
...
... ئاره‌ق خۆره‌که‌ : ئه‌ی ئه‌گه‌ر هه‌ندێ گژوگیای له‌گه‌ڵا بخۆم ؟؟
موسوڵمانه‌که‌ : قه‌یچێکه‌ زۆر ئاسایه‌ .

ئاره‌ق خۆره‌که‌ : ئه‌ی ئه‌گه‌ر تێکه‌ڵاوی ئاویان بکه‌موو بیان که‌م به‌ شه‌ربه‌ت ؟؟
موسوڵمانه‌که‌ : بیخۆره‌وه‌و نۆشی گیانت بێت .

ئاره‌ق خۆره‌که‌ : ئه‌ی ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ رێگه‌ پێدراوه‌ بۆچی ئیسلام ئاره‌قی حه‌رام کردووه‌ که‌ خۆی له‌و مادانه‌ی سه‌ره‌وه‌ پێکهاتووه‌ که‌ باسمان کرد ؟؟

موسوڵمانه‌که‌ : باشه‌ ئه‌گه‌ر من ئاو بکه‌م به‌سه‌رتا ، ئازارت ئه‌گات؟؟
ئاره‌ق خۆره‌که‌ : نه‌خێڕ

موسوڵمانه‌که‌ : ئه‌ی ئه‌گه‌ر هه‌ندێ تۆز و خۆڵ تێکه‌ڵاوی ئاوی بکه‌م و به‌سه‌رتا بپرژێنم ئازارت ئه‌گات ؟؟
ئاره‌ق خۆره‌که‌ : نه‌خێڕ ، له‌و بڕوایه‌یا نیم .

موسوڵمانه‌که‌ : ئه‌ی ئه‌گه‌ر له‌و دوو ماده‌یه‌ خشتێکی زۆر گه‌وره‌ دروست بکه‌م و بیکێشم به‌ سه‌رتا ، ئازارت ئه‌گات .
ئاره‌ق خۆره‌که‌ : ئه‌وه‌ ئه‌مکوژێی .

موسوڵمانه‌که‌ : هه‌مان شتیش بۆ ئاره‌ق ئه‌کرێت دوو ماده‌ یان زیاتر تێکه‌ڵاو بکه‌ین ژه‌هر یان ده‌رمانی لێ دروست بکه‌ین
 

بووك و زاوا له يەكەم بەيانى له ژيانى هاوسەرگيريان ... رێككەوتن لەسەر ئەوەى دەرگا له كەس نەكەنەوه ...!
و كاتێ كەس و كارى پياوەكه هاتن له دەرگايان دا ... هەردوكيان سەيرى يەكيان كرد و سور بوون لەسەر ئەوەى ئيتيفاقەكەيان جێ بەجێ بكەن ... و ... دەرگايان نەكردەوه !
باش ماوەيەكى كەم, كەس و كارى ئافرەتەكه لە دەرگايان دا ... پياوەكه سەيرى خێزانەكەى كرد بينى فرمێسك له چاوى دەبارێ ... و دەلێت : بەخوا دلم نايەت باوك و دايكم لەبەر دەرگا بن و لێ يان نەكەمەوه ... و... دەرگاكەى لێ يان كردەوه !
دواى چەند سالێك ... جوار كورىيان هەبوو ... خوا كچێكى پێيان بەخشى !
باوكه به سەربرينى چەند سەرەمەر دلخۆشى خۆى دەربرى ...!
خەلكى لايان سەير بوو هۆى دلخۆشى ئەو پياوه كه له خۆشى بۆ كورەكانى زياتر بوو ! ؟
له وەلامدا ووتى :
♥ چـــوونكه ئــــەوەيان دەرگــــام لــــێ دەكـــاتــــەوه ♥

بیاویك ده‌كیرته‌وه‌ ده‌لى :من كه‌سیكى زۆر ده‌وله‌مه‌ندبووم به‌لام له‌ماوه‌یه‌كى كه‌م زه‌ره‌ریكى كه‌وره‌م كردو هه‌موو مال و سامانه‌كه‌م له‌ ده‌ست دا .قه‌رزارى كه‌سانیكى زۆر بووم ،بیویستم به‌ حه‌وت سالى كاركردن هه‌بوو بۆ ئه‌وه‌ى قه‌رزه‌كانم بده‌مه‌وه‌ .رۆزیك زۆر خه‌مبار و نیكه‌ران له‌ بازارى شاردا بیاسه‌م ده‌كرد به‌ نیكه‌رانیه‌وه‌ .له‌وه‌به‌رى شه‌قه‌م كه‌سیكم بینى هه‌ردوو قاجى نه‌بوو به‌دار ده‌رویشت ،كاتیك كه‌ كه‌یشتمه‌ بیاوه‌كه‌ ،بیاوه‌كه‌ زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌كى دریزى بۆ كردم كووتى (به‌ریز به‌یانى باش ؟ رۆزیكى زۆر خۆشه‌ وا نیه‌؟) منیش له‌ جیكاى خۆم راوه‌ستام سه‌رم سورما .له‌ دلى خۆما كۆتم ئه‌م بیاوه‌ هه‌ردوو قاجى نیه‌ به‌لام له‌م من ئاسوده‌تر ! خۆ من شتى به‌نرخى وه‌ك قاجه‌كانم له‌ ده‌ست نه‌داون بۆجى نیكه‌ران بم؟
ئاده‌میزاد ده‌بیت به‌رده‌وام بیر له‌وه‌ بكاته‌وه‌ كه‌ خوا بى به‌خشیوه‌،وه‌ سوباسكوزارى خوا بكات جونكه‌ زۆر كه‌س هه‌ن وه‌كو ئه‌وه‌ى تۆیان نیه‌
( نیكه‌ران بووم جونكه‌ بیلاوه‌كانم درابوون تا ئه‌و كاته‌ى بیاویكى ده‌م به‌ خه‌نده‌م بینى كه‌ هه‌ردوو قاجه‌كانى برابوو)

خۆپارێزی جێنشین


دەگێڕنەوە حەزرەتی عەلی كوڕی ئەبی تالب (ر.خ) شەوێك رۆیشت بۆلای خەلیفەی موسڵمانان عومەری كوڕی خەتاب (ر.خ) كە سەیری كرد وا حەزرەتی عومەر لەبەر چرایەك كە بە رۆنی زەیت هەڵگیرساندرا بوو دانیشتووە و شتی فەرمانبەرانی لەبەر دەنووسیەوە. كە گەیشتمە لای دەستی لە نووسین هەڵگرت و فەرمووی: ئەی عەلی بۆ ئیشی خۆت هاتووی یان بۆ ئیشی موسڵمانان؟ حەزرەتی عەلی (ر.خ) فەرمووی: ئەی خەلیفەی موسڵمانان بۆچی ئەو پرسیارەم لێ دەكەی؟ حەزرەتی عومەر (ر.خ) لەوەڵامدا فەرمووی: ئەی عەلی ئەو فتیلە و رۆنە زەیتە، ئی گەنجینەی موسڵمانانە بەشی هەموویانی پێوەیە ئەگەر ئەتۆش بە ئیشی موسڵمانانەوە هاتووی ئەوا چرایەكە ناكوژێمەوە، بەڵام ئەگەر بۆ ئیشێك هاتووی كە تایبەتە بەخۆتەوە ئەوا چراكە دەكوژێنمەوە بۆ ئەوەی ماڵی موسڵمانان لە شتێك بەكار نەهێنین كە بەرژەوەندی گشتی موسڵمانانی تێدا نەبێ.

كورته چیرۆک

چه‌ند ساڵ پێش ئێسته‌ له‌ ته‌نیشت كه‌ناره‌كانی "لۆندرا" ئافره‌تێكی به‌ ساڵاچوو كۆچی دوایی كرد،

دوای مردنی له‌ ماڵی ئافره‌ته‌ به‌ته‌مه‌نه‌كه‌ ده‌فته‌رێكی یادگاری سه‌رده‌می ته‌مه‌نی گه‌نجی دۆزرایه‌وه‌ كه‌ رووداوه‌ ساده‌كانی رۆژانه‌ی خۆی تێدا نووسی بوو.

بۆ ماوه‌ی 45 ساڵ ئه‌و یاده‌وه‌رییانه‌ی تێدا بوو كه‌ له‌گه‌ڵ دۆست‌و هاوڕێكانیدا بووه‌و ئه‌و یاده‌وه‌رییانه‌ی نووسیبووه‌وه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌واندا به‌سه‌ری بردبوو، وه‌ هه‌ندێك تێبینی له‌سه‌ر میوانه‌كانی نێوان خۆی‌و هاوڕێ‌و خزمه‌كانی ده‌بینرا.

ئه‌م رووداوانه‌ گرنگییه‌كی ئه‌وتۆی نه‌بوو، به‌ڵام ئه‌وه‌ی لێره‌دا جێگه‌ی سه‌رسوڕمان بوو كۆتا لاپه‌ڕه‌كانی ماوه‌ی دوو ساڵی ته‌مه‌نی بوو كه‌ له‌ سه‌رجه‌م لاپه‌ڕه‌ی هه‌موو رۆژه‌كانیدا ته‌نها ئه‌م رسته‌یه‌ نووسرابوو

:

"به‌ ته‌نیام ته‌واو ته‌نیا، چاوه‌ڕێم كرد، به‌ڵام ئه‌مڕۆش هیچ كه‌س نه‌هات".

روژيكيان كومەليك لە بوق(قورباق)برياريان دا كە بيشبركييەك بكەن,كە بريتى بوو لە
گەيشتن بە لوتكە شاخيك(جيا).
بويە ژمارەيەكى زور كوبوونەوە بو بەشدارى كردن و هەنديكى تر بو سەيركردنى.
بيشبركيكە دەستى بيكرد..............
راستى هيجيان باوەرى نەدەكرد كە هيج كاميان بتوانيت سەر بكەويتە لوتكەى جياكە.
...
"ئوو ئەوە كاريكى زور قورسە"
"هيج كاميان ناتوانن بكەنە لوتكەى جياكە"
"هيج ئەگەريك نييە بو سەركەوتنيان"
________________________________________
هەموويان دەستيان كرد بە جوولە بەرەو لوتكەكە,زور هەوليان دا بەلام هەموويان ماندوو بوون و گەرانەوە خوارەوەو جگە لە قورباقيكى بجوك,روشت ,روشت ,روشت تا گەيشتە لوتكەى جياكە,بويە بوقەكانى تر دەيان ويست بزانن ج هيزيك هەبوو لەبشت سەركەوتنى,و دەيان ويست بزانن نهينى سەركەوتنى جييە؟
لە كوتايدا بويان دەركەوت كە ئەم بوقە توانى بيستنى نييە!!!!!!!!!!!!
_______________________________________________________
هيج كاتيك گوى مەدەرە قسە روخينەرەكانى كەسانى تر كاتيك بو ئامانجيك هەولدەدەيت.جونكە ئەوان دەيانەويت خەونە جوانەكانت لەدەست بدەيت.

بويە بەرزتر لەو بوقە بير بكەرەوە,هەر كاتيك كەسانيك بييان ووتيت :كە تو ناتوانيت سەركەوتووبيت.
توو بلى:

من لەگەل خواى خوم دەتوانم هەموو كاريك بكەمادامه ...

له‌ كاتێكدا كه‌ منداڵ بووم ده‌ستی چه‌پم حه‌زی ئه‌كرد وه‌ك ده‌ستی منداڵی پۆشته‌ی دراوسێمان .... سه‌عاتێكی تیا بێ , ئه‌ویش ڕكم ئه‌گرت دایكم ناچار گازی ئه‌گرت له‌ مه‌چه‌كم به‌ جێگه‌ی ـ ددان سه‌عاتێكی بۆ ئه‌كردم!!!
ئای . . . كه‌ دڵخۆشی ئه‌كردم !
كه‌ گه‌وره‌ بووم ده‌ستی چه‌پم زۆر سه‌عاتی راسته‌قینه‌ی جوانی . . بینی به‌ڵام هیچیان وه‌ك سه‌عاتیجێگه‌ دانی دایكم . .له‌ سه‌ر قۆڵ و ده‌ستم وه‌ها دڵخۆشیان نه‌كردم .

شێرکۆ بێکه‌س
 

فێرى وەفادارى راستەقینە ببە..

ئەم پیاوە گەورەو بەتەمەنەى لەوێنەکەدا دیارە بەم جۆرە هەموو بەیانیەک لەگەل خێزانەکەیدا نانى بەیانى لە خەڵوەتگەى پیرى دەخوات هەرچەن تەمەنى هەردوکیان هەشتا ساڵى تێ پەراندوە

وێنەگرەکە لەم مامە پیرەیە دەپرسێ : هۆکارى ئەوەى خێزانەکەت لە خەڵوەتگەى پیرى دەمێنێتەوە چیە؟
... مامە پیرەش لە وەڵامدا دەڵێ : خێزانەکەم ماوەیەکە لێرە دەمێنێتەوە چونکە توشى نەخۆشى لەبیرچونەوە بوە و هیچ کەس ناناسێتەوە
وێنەگرکە پرسى : ئایا خێزانەکەت نارەحەت نابێ ئەگەر تۆ سەردانى نەکەیت؟
مامە پیرە : ئەو ئێستا نازانێ من کێم نام ناسێتەوە !!
زیاتر لە پێنج ساڵ دەبێ ئەم نەخۆشیەى گرتوەو نام ناسێتەوە...!!
وێنەگرکە بە سەرسورمانەوە دەپرسێ : پێنج ساڵە ئەو تۆ ناناسێتەوە کەچى تۆ هەموو بەیانیەک ئەچیت بۆ لاى تا نانى بەیانى پێکەوە بخۆن !!
مامە پیرەکە بە زەردەخەنەوە دەستى وێنەگرەکەى گرت و پێى وت : راستە ئێستا ئەو نازانێ من کێم بەڵام خۆ من دەزانم ئەو کێ یە ئەوە شەست ساڵ دەبێ ئەو خێزانى منە..

ئەوە پێى دەوترێ وەفادارى..
وێنەیەک کە پێوستە هەموو هاوسەرەکان لێوەى فێر ببن وشایەنى ئەوەیە هەموان بەرێزەوە لێى بروانین
****
ماناى راستەقینەى هاوسەردارى خۆشەویستى و بەزەى و بۆیەک ژیانە

پاشایەك ڕاوێژكارەكانی خۆی بانگكردو داوای لێكردن كە پەندو ئامۆژگاری زەمانە لە كۆنەوە تا ئێستا تۆمار بكەن، تا نەوەكانی دواڕۆژ سوودی لێ وەربگرن.

ئەوانیش دوای هەوڵدانێكی زۆرو كارێكی بەردەوام توانیان چەندین بەرگ لە كتێبی گەورە بنووسنەوەو پەندو حیكمەتەكانی تێدا تۆمار بكەن،
... دوای ئەوەی پادشا چاوی بە كتێبە گەورەكان كەوت، ڕاوێژكارەكانی بانگكردو پێشنیاری بۆ كردن كە ئەو كتێبانە زۆر گەورەن‌و خەڵكی ئارەزووی خوێندنەوەی ناكەن‌و نایخوێننەوە!!

لەبەرئەوە داوای لێكردن كە كورتی بكەنەوە، ڕاوێژكارانیش دەستیان بە كورتكردنەوەی كردو لە كۆتاییدا لە دوو توێی كتێبێکدا كۆیان كردەوە!
بەڵام دیسان پادشا بە زۆری زانی‌و پەسەندی نەكرد، ئەوانیش كورتیان كردەوە، بۆ پارچە نووسراوێكی كورت، دیسان ئەویشی هەر بە دڵ نەبوو!

دواتر كورتیان كردەوە بۆ یەك لاپەڕە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هەر بە درێژی زانی!!
لە كۆتاییدا ڕاوێژكاران هەمو پەندو حیكمەتەكانیان لە یەك ڕستەدا كۆكردەوە، كە پادشا زۆری بە دڵ بوو!

(هیچ شتێك بە خۆڕایی دەست ناكەوێت)!

پادشا پێی گوتن: دەستان خۆش ئەمە ئەو پەندو حیكمەتەیە، كە پێویستە بۆ نەوەكانمانی بە جێبهێڵین!!

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان ئاوێنــــه و آدرس awenakurd.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.